É un enorme pracer para min presentarvos a publicación “Alfabetización Mediática y Medios de Comunicación. Experiencias, Aprendizajes y Potencialidades de los Medios Comunitarios”, editado por min mesma en colaboración con CUAC FM, a emisora comunitaria da Coruña, e que se pode descargar na súa versión dixital NESTE LINK.
Neste libro recollemos unha selección de traballos académicos, propostas educativas procedentes da investigación-acción participativa e experiencias no ámbito da comunicación promovidas por diversas entidades educativas ou do Terceiro Sector.
Os seus autores poñen voz e cara ao enorme esforzo que están detrás dos medios de comunicación gratuítos e comunitarios, centros educativos, entidades sen ánimo de lucro e institucións sociais que, dende unha pluralidade de contextos e ámbitos de intervención, promoven accións de alfabetización en medios.
Todos estes traballos e experiencias prácticas presentáronse por primeira vez durante o no I Congreso Internacional de Alfabetización Mediática e Medios de Comunicación, organizado por CUAC FM na Coruña, celebrado na Coruña (Galicia, España) en novembro de 2022. O congreso grabouse en vídeo e todas as ponencias poden verse na Web https://cuacfm.org/congreso-2022/ e na canle de YOUTUBE de CUAC FM.
CONTIDO
Xunto co prólogo, redactado por Mariano Fernández Cabarcos e Isabel Lema Blanco, esta publicación estrutúrase en tres seccións diferenciadas:
Sección I: “Alfabetización mediática e medios de comunicación: aprendizaxes derivadas da investigación socioeducativa e comunicativa”.
Nela inclúense sete artigos científicos que analizan a traxectoria do terceiro sector da comunicación. José Emilio Pérez céntrase na traxectoria das radios libres e comunitarias como escolas de radio cidadá, mentres que Sara García, Alejandro Barranquero e José Candón presentan unha metodoloxía para a realización dunha cartografía do terceiro sector da comunicación en España, que reúne ambos estes audiovisuais. medios de comunicación, así como novos medios impresos e dixitais cooperativos e educativos. A continuación, Isabel Lema, Alejandro Blanco e David Gallego analizan as experiencias de formación mediática promovidas no marco da Rede de Medios Comunitarios, mentres que tamén no contexto do ReMC, Isabel Lema analiza as boas prácticas radiofónicas dirixidas á educación sociosanitaria.
Sección II: “Experiencias de alfabetización mediática no Terceiro Sector Social e Comunitario”.
Nela, Manuel Sánchez, Tajani García e Alejandro Blanco, que presentan a metodoloxía do proxecto “Aprende con Onda“, de apoio á aprendizaxe escolar, desenvolvido a través da emisora comunitaria Onda Color, situada no barrio malagueño de palma palma. Pola súa banda, Yosehanna Ledesma e Clara de Vega presentan dous proxectos de empoderamento mediático a través das ondas de CUAC FM promovidas, respectivamente, pola ONG ACCEM-Galicia e a Institución Social Benéfica Padre Rubinos, mostrando como a radio pode ser unha ferramenta participativa, interxeracional e facilitadora. dos procesos de inclusión social. Tamén no ámbito radiofónico, o artigo de David Gallego sobre o proxecto “Onda ODS” achéganos ao papel dos medios locais como ferramentas educativas e de sensibilización sobre os Obxectivos de Desenvolvemento Sostible. Esta sección culmina con dúas experiencias de alfabetización mediática promovidas por ambas entidades do terceiro sector: Emma Velo é a autora do capítulo “Ciberrespect, un proxecto de narrativa, formación e activismo para loitar contra o odio e a discriminación” promovido pola ONG Ecos do Sur a través das redes sociais. María Lobo e Roi Guitián preséntannos a metodoloxía “EPDLAB: Narrativas Dixitais e Educación para a Cidadanía Global” desenvolvida pola ONG Agareso para traballar con mozos e mozas no ámbito educativo formal.
Sección III: “Boas prácticas en educomunicación e empoderamento dos medios”
Sally Galiana presenta a veterana experiencia de NEAR FM, unha emisora comunitaria de Dublín que conta cunha ampla experiencia en proxectos de alfabetización mediática. Dende o ámbito galego-portugués, o premiado proxecto Ponte Nas Ondas móstranos unha práctica exemplar de empoderamento mediático entre a mocidade escolar. O libro remata con tres experiencias radiofónicas promovidas dende A Coruña e emitidas en CUAC FM: A Fume de Carozo, La Ciencia es Femenino e Radio Senior. Roberto Catoira é o responsable de “A Fume de Carozo”, un programa de radio de promoción da lingua galega no Colexio Calasanz da Coruña. “La Ciencia es Femenino“, un programa de divulgación científica con perspectiva de xénero, como relata Ariana Fernández Palomo. Conclúe este libro a experiencia de “Radio Senior”, un proxecto de alfabetización mediática promovido polos estudantes da Universidade Sénior da Coruña (UDC), tal e como describen Julio Carballada e Manuel Méndez.
AGRADECEMENTOS
Queremos expresar o noso agradecemento ao Concello da Coruña, sen cuxo apoio económico non sería posible a organización do I Congreso Internacional de Alfabetización Mediática e Medios de Comunicación, así como a publicación desta publicación. Tamén agradecemos o apoio das diferentes entidades científicas que colaboraron como parte do comité científico do congreso e cuxos membros contribuíron como autores ou revisores dos capítulos deste libro: a Universidade da Coruña, a Rede de Investigadores en Comunidade. Comunicación, Alternativa e Participativa (RICCAP), a Rede de Medios Comunitarios (ReMC) e o Instituto de Estudos e Investigacións Psicosociais Xoán Vicente Viqueira.
Sabelabranco's Blog 